Proste włosy mogą zacząć się kręcić pod wpływem zmian hormonalnych, uszkodzeń struktury włosa lub czynników środowiskowych, takich jak wilgotność. Takie zmiany bywają też skutkiem zabiegów fryzjerskich lub naturalnego procesu starzenia się organizmu. Jeśli włosy nagle zmieniły swoją strukturę, warto sprawdzić, co może być tego przyczyną.
Dlaczego proste włosy nagle zaczynają się kręcić?
Nagła zmiana struktury włosów z prostych na kręcone może wynikać z kilku zjawisk fizjologicznych i środowiskowych, które oddziałują na cebulkę włosa lub jego trzon. Do takich mechanizmów należą zmiany w poziomie hormonów, stany zapalne skóry głowy, przyjmowanie niektórych leków oraz zaburzenia mikrokrążenia w skórze właściwej. W badaniach obserwuje się, że konkretne zmiany w ekspresji genów odpowiedzialnych za budowę i wytrzymałość włókien keratynowych (np. KRT 71, TCHH) mogą prowadzić do zmian kształtu mieszka włosowego, a tym samym do pojawienia się skrętu.
Zjawisko to może być też skutkiem uszkodzenia struktury chemicznej włosa w wyniku przewlekłego stresu oksydacyjnego lub nagłych zmian pH skóry głowy. Włosy proste zaczynają się wtedy zachowywać jak fale lub loki, gdy kąt wyrastania włosa oraz proporcje mostków dwusiarczkowych w keratynie ulegają modyfikacji. Czasem również przewlekłe stany chorobowe, takie jak choroby tarczycy czy zaburzenia metaboliczne, prowadzą do zmian budowy i ułożenia mieszków włosowych, co potwierdzają badania dermatologiczne i trichologiczne na dużych próbach pacjentów. Sytuacja taka może pojawić się nagle, szczególnie po okresach zaostrzenia choroby lub istotnych zmian fizjologicznych organizmu.
Jakie czynniki zdrowotne mogą wpływać na zmianę struktury włosa?
Stan zdrowia bezpośrednio wpływa na strukturę włosa – niektóre schorzenia oraz zaburzenia ogólnoustrojowe mogą powodować gwałtowną zmianę kształtu włosa, na przykład z prostego na kręcony. Choroby autoimmunologiczne, w tym łysienie plackowate (alopecia areata), zakłócają wzrost nowych włosów, prowadząc jednocześnie do zmiany ich tekstury. Niedobory takich składników odżywczych jak cynk, biotyna, żelazo czy witamina D, poza osłabieniem włosa, mogą również skutkować zmianą jego formy – wiadomo, że u osób z anemią często obserwuje się zmiany strukturalne włosów.
Przyjmowanie leków, takich jak chemioterapia, leki immunosupresyjne czy stosowane w leczeniu chorób tarczycy, może sprawić, że nowe włosy będą miały inną grubość, skręt czy falistość w porównaniu do wcześniejszych. Przewlekły stres oraz zaburzenia pracy przysadki mózgowej wpływają na podziały komórek w mieszku włosowym, co skutkuje zmianami w kształcie łodygi włosa. Dodatkowo, infekcje o ciężkim przebiegu (między innymi COVID-19 czy grypa) są w stanie wywołać tak zwany szok telogenowy, po którym odrastające włosy mogą mieć inną strukturę niż wcześniej.
Wśród najczęstszych schorzeń prowadzących do zmian w strukturze włosa wymienia się:
- niedoczynność lub nadczynność tarczycy
- choroby autoimmunologiczne (np. toczeń, łysienie plackowate)
- przewlekłe niedobory żelaza, cynku, biotyny czy witaminy D
- choroby skóry głowy (łuszczyca, łojotokowe zapalenie skóry, grzybice)
- konsekwencje przebytej chemioterapii lub radioterapii
- ciężki stres psychofizyczny
- niektóre infekcje wirusowe i bakteryjne
Zmiany w strukturze włosa mogą pojawić się zarówno miejscowo, jak i na całej głowie, a odzyskanie wcześniejszej tekstury bywa trudne do przewidzenia i zależy od przyczyny zaburzenia. Zaobserwowano przypadki, w których po eliminacji czynnika inicjującego, włosy na nowo przyjmowały pierwotny kształt. Często jednak zmiana bywa trwała lub utrzymuje się przez długi czas.
Czy zmiany hormonalne mogą powodować kręcenie się prostych włosów?
Zmiany hormonalne mogą wpływać na strukturę włosów, prowadząc do sytuacji, w których proste włosy zaczynają się kręcić. Zjawisko to staje się szczególnie widoczne podczas intensywnych wahań hormonalnych, takich jak dojrzewanie, ciąża, menopauza czy zaburzenia pracy tarczycy. Badania potwierdzają, że estrogeny, progesteron oraz hormony tarczycy oddziałują na mieszki włosowe i macierz włosa, przez co zmieniają ich kształt i sposób wzrostu.
Mechanizmy zachodzących zmian obejmują zróżnicowany poziom nawilżenia korzenia włosa oraz przemiany w syntezie keratyny i wiązaniach disiarczkowych wewnątrz łodygi włosa. Endokrynolodzy zwracają uwagę, że niedoczynność i nadczynność tarczycy (szczególnie Hashimoto oraz Gravesa-Basedowa) wyraźnie modyfikują kształt i grubość włosa, a nagłe wahania poziomów hormonów płciowych mają wpływ na pojawienie się nieoczekiwanych zmian skrętu. Dodatkowo, prolaktyna wpływa na tempo wzrostu oraz typ włosa, co obserwuje się często u kobiet w ciąży lub w okresie laktacji.
Nie każdy reaguje w taki sam sposób na zmiany hormonalne dotyczące struktury włosów, choć zjawisko to jest dość powszechne i często pojawia się nagle. Wpływ hormonów na włosy najlepiej potwierdzić analizą laboratoryjną: TSH, FT3, FT4, estrogeny, progesteron. Zmiany w skręcie włosów mogą być jednym z pierwszych objawów zaburzeń hormonalnych.
Jak pielęgnacja i stylizacja wpływają na skręt włosów?
Stosowanie silnych szamponów z siarczanami, częsta stylizacja na gorąco (np. prostownice, lokówki) oraz intensywne zabiegi chemiczne, takie jak trwała ondulacja czy rozjaśnianie, mogą zmieniać strukturę włosa oraz naruszać wiązania keratynowe. Uszkodzone łuski włosa lub rozluźnione wiązania siarkowe powodują, że naturalnie proste włosy zaczynają się wyginać, falować lub nawet kręcić, co obserwuje się m.in. po zabiegach trwałej koloryzacji czy przy częstym stosowaniu wysokiej temperatury.
Również wybór odpowiednich lub nieodpowiednich kosmetyków do pielęgnacji ma wpływ na skręt włosów. Odżywki z proteinami mogą wzmacniać falowanie lub skręt, a z kolei zbyt duża ilość silikonów czy substancji wygładzających prowadzi do spłycenia skrętu. Produkty wspomagające nawilżenie (humektanty, np. gliceryna, aloes) w połączeniu z wysoką wilgotnością powietrza są w stanie nasilać kręcenie się włosów.
Techniki stylizacyjne, takie jak plopping, scrunching czy stylizacja na mokro, wzmacniają skręt nawet w przypadku włosów dotąd prostych. Przeciwnie, czesanie włosów na sucho lub rozciąganie ich podczas suszenia może skutkować rozluźnieniem naturalnego skrętu lub jego nieregularnym pojawieniem się. Badania trychologiczne potwierdzają, że wpływ czynników pielęgnacyjnych i stylizacyjnych na włosy osoby dorosłej może w określonych warunkach zmieniać widoczny typ włosa nawet o jedną kategorię w skali Andre Walkera.
W jaki sposób geny i czynniki dziedziczne mogą zmieniać teksturę włosów?
Geny odpowiadają za kluczowe cechy włosa, takie jak kształt mieszka włosowego, grubość łodygi i ułożenie mostków dwusiarczkowych, co przekłada się bezpośrednio na teksturę – prostą lub kręconą. Mutacje w określonych genach, m.in. TCHH, EDAR lub KRT, mogą powodować różnice w budowie włosa nawet w obrębie tej samej rodziny, prowadząc do nieoczekiwanej zmiany jego kształtu w ciągu życia. Dziedziczenie struktury włosów nie zawsze jest przewidywalne – tzw. ekspresja genów jest często zmienna i może być modulowana przez inne czynniki genetyczne.
Na pojawienie się kręconych włosów u osoby, u której wcześniej one nie występowały, mogą wpływać tzw. geny recesywne, ujawniające się dopiero w określonym wieku lub po pojawieniu się określonych warunków biologicznych. Poza standardowym dziedziczeniem, w rzadkich przypadkach za nagłą zmianę tekstury mogą odpowiadać mozaicyzm genetyczny (różne linie komórkowe w obrębie jednego organizmu) lub późne wyciszenie/aktywacja niektórych alleli. W praktyce prowadzić to może do sytuacji, gdy osoba dorosła obserwuje przemianę prostych włosów w falowane lub kręcone mimo z pozoru niezmiennego tła genetycznego.
Kiedy zmiana środowiska lub klimatu może spowodować, że włosy zaczynają się kręcić?
Włosy mogą zacząć się kręcić w wyniku przeniesienia się do środowiska o wyższej wilgotności powietrza, ponieważ cząsteczki wody wnikają w łodygę włosa, zmieniając jego kształt i prowadząc do wykręcania się kosmyków. Zmiana klimatu na cieplejszy lub bardziej wilgotny wpływa na wiązania wodorowe w strukturze włosa, które stają się bardziej podatne na rozrywanie i formowanie nowych skrętów.
Znaczenie ma również twardość i skład mineralny miejscowej wody, a szczególnie wysoka zawartość wapnia i magnezu, które mogą pogarszać strukturę włosa, czyniąc go bardziej porowatym i skłonnym do falowania. Istnieje także zależność między gwałtownym zwiększeniem nasłonecznienia a zmniejszeniem elastyczności włosa, co u części osób skutkuje zmianą tekstury na bardziej kręconą.
Badania porównawcze potwierdzają, że okresowa zmiana struktury włosa po przeprowadzce do strefy nadmorskiej, tropikalnej lub wysokogórskiej dotyczy aż 40% osób z prostymi włosami, u których pojawia się co najmniej tymczasowy skręt po zmianie klimatu. Efekt ten może trwać sezonowo lub utrzymywać się przez dłuższy czas, w zależności od cech indywidualnych oraz długości ekspozycji na nowe warunki środowiskowe.
Co robić, gdy proste włosy zaczynają się kręcić – jak dbać o zmienioną strukturę?
Gdy proste włosy zaczynają się kręcić, w pierwszej kolejności należy zmienić produkty do pielęgnacji na te przeznaczone do włosów falowanych lub kręconych. Należy zrezygnować z szamponów silnie wygładzających i silikonów oblepiających włos, a zamiast tego wybierać delikatne szampony bez SLS oraz odżywki bogate w humektanty (np. gliceryna, aloes), emolienty (np. olej arganowy, masło shea) i proteiny w dobrze dobranej proporcji.
Ograniczenie czesania suchych włosów jest szczególnie istotne – najlepiej rozczesywać je na mokro, szerokim grzebieniem lub palcami, co minimalizuje puszenie i nie niszczy naturalnego skrętu. Do stylizacji warto używać dedykowanych kremów i żeli podkreślających skręt, tzw. curly-friendly, których skład pozbawiony jest alkoholu i wysuszających substancji.
Przy pielęgnacji nowej struktury włosa dobrze sprawdzają się metoda OMO (odżywka-mycie-odżywka) lub LOC (liquid-oil-cream). Suszenie włosów metodą „ploppingu” w bawełnianym t-shircie skutecznie pomaga utrzymać skręt. Natomiast całkowita rezygnacja z wysokiej temperatury i ograniczenie stylizacji na gorąco, takich jak prostownica, zapobiega dalszym uszkodzeniom i przesuszeniu.
Regularne wzmacnianie włosów poprzez olejowanie oraz zabezpieczanie końcówek przed rozdwajaniem pozwala utrzymać zdrowy wygląd oraz poprawia definicję nowopowstałych loków i fal. Sprawdzone działania pokazują, że systematyczność i delikatne traktowanie włosów to najlepszy sposób na zaakceptowanie i podkreślenie nowego skrętu.
