Przewlekłe zapalenie zatok często bywa mylone z alergią czy nawracającym przeziębieniem, przez co pacjenci mogą zmagać się z jego objawami przez całe lata. Jakie przyczyny stoją za rozwojem tej choroby? Poznaj objawy wskazujące na ostre i przewlekłe zapalenie zatok, a także dostępne metody ich leczenia.
Ostre a przewlekłe zapalenie zatok
Ostre zapalenie zatok rozwija się nagle i zazwyczaj jest następstwem infekcji wirusowej. Objawy ustępują w ciągu 10. dni, często samoistnie lub po zastosowaniu preparatów dostępnych bez recepty. W niektórych przypadkach ostre zapalenie zatok wynika z infekcji bakteryjnej – wtedy jego przebieg jest silniejszy, a dolegliwości mogą utrzymywać się do 12. tygodni.
Z kolei przewlekłe zapalenie zatok to stan, w którym objawy utrzymują się przez co najmniej 3 miesiące i często powracają pomimo leczenia. Jego charakter jest znacznie bardziej złożony niż postaci ostrej. Podejrzewa się, że jedną z przyczyn rozwoju przewlekłego zapalenia zatok jest obecność w drogach oddechowych bakterii tworzących biofilm, czyli barierę trudną do sforsowania przez wiele leków. Inne sprzyjające czynniki to m.in.:
- zaburzenia odporności,
- alergia,
- nieprawidłowości anatomiczne, np. krzywa przegroda nosowa, polipy,
- ekspozycja na czynniki drażniące, np. zanieczyszczenia powietrza, dym tytoniowy[1].
Objawy ostrego i przewlekłego zapalenia zatok
Zarówno ostre, jak i przewlekłe zapalenie zatok przebiegają z podobnymi objawami, jednak mogą mieć one różną intensywność. W pierwszym przypadku początek choroby jest nagły, ale po kilku dniach dolegliwości stopniowo słabną. Z kolei w postaci przewlekłej objawy nie są przesadnie nasilone, za to utrzymują się miesiącami. Symptomy towarzyszące zapaleniu zatok to:
- ból i tkliwość twarzy,
- obrzęk i blokada nosa,
- katar – cieknący lub spływający po tylnej ścianie gardła, który dodatkowo zalega w zatokach,
- ból głowy,
- upośledzenie węchu,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- zmęczenie, osłabienie[2].
Jak leczyć ostre i przewlekłe zapalenie zatok?
Ostre zapalenie zatok przynosowych leczy się przy pomocy preparatów doustnych oraz miejscowych. Doustnie stosuje się np. leki ziołowe na bazie olejków eterycznych:
- eukaliptusowego,
- mirtowego,
- pomarańczowego,
Ich działanie skupia się na upłynnianiu gęstej wydzieliny zalegającej w zatokach. Jej obecność zaburza ich prawidłową pracę i utrudnia oddychanie, ponadto sprzyja rozwojowi bakterii, co może przedłużyć i zaostrzyć chorobę. Olejki eteryczne pobudzają wydzielanie wodnistego płynu do zatok, a także nasilają ruchy rzęsek obecnych na nabłonku dróg oddechowych. Dzięki temu mogą wspomóc ich oczyszczanie, a tym samym złagodzić objawy infekcji oraz skrócić czas jej trwania.
W leczeniu przewlekłego zapalenia zatok wykorzystuje się glikokortykosteroidy doustne i donosowe, a w razie potrzeby antybiotykoterapię. Ponadto niezależnie od czasu trwania choroby możesz wspomóc leczenie za pomocą miejscowych środków nawilżających oraz oczyszczających drogi oddechowe, do których należą np.:
- inhalacje z soli fizjologicznej,
- preparaty do płukania zatok,
- woda morska w aerozolu[3].
Nie lekceważ ostrego zapalenia zatok – niedoleczona, przeciągająca się infekcja może przekształcić się w uporczywą postać przewlekłą. Jeśli zauważysz, że jej objawy nie ustępują mimo stosowania preparatów dostępnych bez recepty, skonsultuj się z lekarzem.
[1] Bielecki, P., Sieśkiewicz, A., Garkowski, M., Rogowski, M., & Kowal, K. (2017). Przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa: spojrzenie alergologa i laryngologa. Alergologia Polska, 4(2): 68-76.
[2] Woś, J., & Remjasz, A. (2019). Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 8(1): 16-26.
[3] Rapiejko P., Talik P., Jurkiewicz D., Nowe możliwości leczenia ostrego zapalenia zatok przynosowych zgodnie z EPOS 2020, Otolaryngologia Polska 2021, 76(1): 29-39.
