Żylaki kończyn dolnych to widoczny objaw przewlekłej niewydolności żylnej – schorzenia, które rozwija się w wyniku zaburzeń odpływu krwi z nóg. Wśród czynników ryzyka wymienia się predyspozycje genetyczne, styl życia, ciążę, wiek, a także niektóre choroby przewlekłe i stosowane leki. Czy preparaty obniżające ciśnienie mogą nasilać niewydolność żylną?
Czy niektóre leki hipotensyjne mogą sprzyjać żylakom?
W leczeniu nadciśnienia wykorzystuje się szeroką gamę substancji aktywnych z różnych grup chemicznych. Większość z nich nie wpływa na krążenie żylne, jednak niektóre mogą pośrednio je osłabiać. Należą do nich tzw. antagoniści wapnia (amlodypina, nitrendypina) – to leki, które działają hipotensyjnie poprzez rozluźnienie ścian naczyń krwionośnych. Dzięki temu krew swobodniej przez nie przepływa, a ciśnienie w układzie krążenia stopniowo się zmniejsza.
Niestety skutkiem ubocznym tego działania może być nadmierne rozszerzenie naczyń, co prowadzi do wzrostu ciśnienia w drobnych naczynkach włosowatych. W rezultacie zwiększa się ich przepuszczalność, a płyny przesączają się do tkanek – powstaje obrzęk, zlokalizowany zwykle wokół kostek.
To dość powszechne działanie niepożądane antagonistów wapnia, które może dotyczyć nawet 70% pacjentów. Ponieważ obrzęki często towarzyszą przewlekłej niewydolności żylnej, jednoczesne stosowanie tych leków może pogłębić jej objawy.
Warto zaznaczyć, że leki z grupy antagonistów wapnia rozszerzają głównie tętnice, ale efekt ten może przełożyć się również na zmniejszenie napięcia ścian naczyń żylnych. U osób ze skłonnością do żylaków może być to czynnikiem nasilającym niewydolność żylną i sprzyjającym zaleganiu krwi w dolnych partiach nóg[1].
Jak bezpiecznie łagodzić dolegliwości żylne?
Współwystępowanie różnych chorób może znacząco utrudnić ich leczenie. Czasami preparaty stosowane w jednym schorzeniu negatywnie wpływają na inne. Dlatego włączenie każdego nowego leku warto najpierw omówić z lekarzem lub farmaceutą.
Zaburzenia krążenia żylnego mogą objawiać się poprzez:
- wspomniane wcześniej obrzęki,
- uczucie ciężkości nóg,
- ból, mrowienie, pieczenie łydek,
- skurcze, zwłaszcza w nocy.
W łagodzeniu tych dolegliwości pomóc może żel na żylaki zawierający heparynę. Jej działanie przeciwzakrzepowe, przeciwobrzękowe i przeciwzapalne przyczynia się do zwiększenia odpływu płynów zgromadzonych w tkankach i poprawy mikrokrążenia. Dzięki temu preparat ten może przyczynić się do redukcji uciążliwych objawów niewydolności żylnej[2].
Co ważne, żel z heparyną działa wyłącznie w miejscu aplikacji. Nie wpływa na krzepliwość krwi w całym organizmie i nie wchodzi w interakcje z preparatami stosowanymi doustnie, więc jest bezpieczny dla osób z nadciśnieniem czy przyjmujących inne leki.
Pamiętajmy, że nie powinno się odstawiać żadnych leków na własną rękę. Choć obrzęki mogą wynikać ze stosowania środków hipotensyjnych, jest to tylko jedna z możliwych przyczyn ich występowania. Dlatego każdy taki problem należy skonsultować z lekarzem, który podejmie decyzję na temat ewentualnych zmian w terapii.
[1] Korzeniowska, K., Zok, J., & Pawlaczyk, M. Obrzęk obwodowy po amlodypinie – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Farmacja Współczesna 2019, 12: 119-122.
[2] Karkout, K. A. (2018). Topically applied heparin in venous thrombosis, why not using it: A review of literature. J Clin Mol Med, 1(1): 1-2.
