Leczenie kanałowe (endodontyczne)
a) na jednej wizycie
b) na dwóch wizytach
c) na kilku wizytach
Wskazania:
- nieodwracalny stan zapalny miazgi
- martwica miazgi
- zgorzel miazgi
- zmiany okołowierzchołkowe ( np. zmiany okw po niewłaściwie przeleczonym kanałowo zębie - powtórne leczenie kanałowe – tzw. reendo)
A. Leczenie kanałowe (endodontyczne)
a) na jednej wizycie w znieczuleniu:
1. Wywiad, badanie, plan leczenia, RTG diagnostyczne, zgoda pacjenta na leczenie
Płukanie jamy ustnej płukanką odkażającą z chlorheksydyną przez pacjenta- np. Eludril
2. Znieczulenie
Zestaw do iniekcji:
1. Pęseta stomatologiczna
2. Tacka sterylna
3. Strzykawki:
- strzykawka jednorazowego użytku + 2 x igła jednorazowa (otwarcie igły i strzykawki jednorazowej, założenie igły na strzykawkę, otwarcie ampułki {przełamanie szyjki ampułki}, nabranie znieczulenia igłą, zmiana igły, usunięcie powietrza z ampułki)
- carpula + 1 igła do carpuli (otwarcie pakietu i wyjęcie carpuli, założenia ampułki ze środkiem znieczulającym do carpuli, wkręcenie igły, wkręcenie tłoku {widełek}, wykonanie próbnej aspiracji, usunięcie powietrza z ampułki)
- zestaw the Wand ( igła + specjalny wenflon)
4. Ampułka ze środkiem znieczulającym
5. Środek odkażający do ampułki
6. Gaziki sterylne
3. Założenie koferdamu
Etapy zakładania koferdamu:
1. wycięcie otworów w płacie gumy
2. dobranie odpowiedniej klamry do danego zęba
3. założenie gumy z klamrami na ząb
4. założenie ramki (możemy zakładać po wycięciu otworów lub nawet na samym początku - np. Opti Dam)
4. Zestaw materiałów i narzędzi:
- zestaw diagnostyczny + tacka sterylna,
- endobox [ pojemnik na narzędzia kanałowe] (poszukiwacze, miazgociągi, gejtsy, poszerzacze i pilniki ręczne i/lub maszynowe, spreader, pluger, igła lentulo),
- endometr (urządzenie służące do określenia długości kanału korzeniowego), endomotor (urządzenie służące do opracowania maszynowego kanału korzeniowego),
- strzykawki do płukania odpowiednio widocznie oznaczone, aby zminimalizować ryzyko pomylenia się w trakcie zabiegu (chloran [podchloryn] w stężeniu od 2% do 5,25%, sól fizjologiczna, woda utleniona, kwas cytrynowy, chlorcheksydyna),
- lubrikant ( np. Rc-Preparat, Endo żel),
- grzybek ( tzw. Jeżyk – pojemnik, stojak z gąbką na narzędzia kanałowe),
- linijka endodontyczna,
- sączki papierowe,
- gutaperka w postaci ćwieków i/lub gutaperka termoplastyczna ( np. System B, Obtula- pluger na gorąco + pistolet) ,
- sealer (cement),
- palnik lub zapalniczka lub Gutta-cut- do profesjonalnego obcinania gutaperki,
- nakładacz, upychało kulkowe lub nożyczki do ucięcia ćwieków/
5. Otwarcie zęba (zestaw diagnostyczny, tacka sterylna, kątnica- turbina, mikrosilnik, wiertła (zwykle na przedłużanym trzonku- kulka diamentowa, różyczka, walec) lub skaler ultradźwiękowy + specjalne końcówki
6. Usunięcie miazgi komorowej – mikrosilnik + różyczka (wiertła) (tzw. amputacja)
7. Lokalizacja ujść kanału - S- findery lub inne np. poszerzacz Kerra małych rozmiarów np. biały, fioletowy
8. Usuniecie miazgi za pomocą miazgociągu (tzw. ekstyrpacja w znieczuleniu)
9. Poszerzenie ujść kanału (gejtsy)
10. Ustalenie długości roboczej (poszerzacz ręczny+ linijka endodontyczna +endometr i/lub zdjęcie z narzędziem w kanale)
11. Opracowanie kanału ręczne i/lub maszynowe ( np. system Flex Master, Protaper, Reciproki, System SAF) (praca kanale korzeniowym - poszerzacze i pilniki + środki płuczące + lubrikant np. Endogel, Rc-Prep.)
12. Przepłukanie kanału (środki płuczące w strzykawkach - sól fizjologiczna, podchloryn sodu (chloran 5,25%), woda utleniona, płukanka z chlorchksydyną, kwas cytrynowy)
13. Suszenie kanału (sączki papierowe)
14. Wypełnienie kanału
- sealer np. pasta Aha – Plus (bloczek papierowy, szpatułka metalowa)
- spreader,
- ćwieki gutaperkowe (różne rozmiary 15-120 ISO i rozszerzalności- 2,4,6) lub płynna gutchaperka (np. system Obtura, Thermaphil),
15. Obcięcie lub usunięcie nadmiarów gutaperki i sealera – rozgrzany nakładacz lub Gutta-cut, upychało - rozpłaszczamy gutchaperkę, zbieramy nadmiar cementu (watka sterylna)
16. Zdjęcie RTG kontrolne pozabiegowe
17. Zamknięcie (opatrunek czasowy)
18. Zdejmujemy koferdam
19. Umawiamy na kolejną wizytę w celu odbudowy korony zęba
Zalecenia pozabiegowe:
- nie jeść przez ok. 30-40 min po zabiegu
- nie pić i nie płukać przez ok. 30-40 min po zabiegu (w zależności od typu opatrunku tymczasowego)
- nie nagryzać na leczonego zęba do następnej wizyty (aż do chwili odbudowy na stałe korony zęba)
Współczesna stomatologia zaleca ekstyrpację miazgi w znieczuleniu, nie zaleca stosować preparatów dewitalizujących miazgę, preferuję również leczenie kanałowe wykonywać pod mikroskopem w powiększeniu ( x16, x25). Leczenie kanałowe pod mikroskopem zmniejsza ryzyko niepowodzenia leczenia, ominięcia i nieopracowania kanałów korzeniowych, złamania narzędzia, wykonania perforacji w zębie.
Informacje zapisywane w karcie pacjenta:
Data wykonania zabiegu
Rozpoznanie: np. Zapalenie miazgi 3stopnia (Pulpitis) lub Zgorzel miazgi zęba 12
( Gangraena pulpae d. 12)
Rozpoczęto leczenie kanałowe w zębie 12. Ekstyrpacja miazgi zęba 12 w znieczuleniu ….np. Ubistesin 4%. Zdjęcie RTG (przylegające – technika kąta prostego) z narzędziem w kanale – długość (dł.) kanału 20 mm do brzegu siecznego zęba 12. Kanał opracowano ręcznie i maszynowo (np. system Flex Master, Reciproc, SAF) do rozmiaru 70 ISO i przepłukano, osuszono i wypełniono ….np. Ah-Plus + gutaperka…np. ćwiek gutaperkowy (ćwiek główny 60 ISO) lub płynna (system np. Obtura). Zdjęcie RTG – kanał wypełniony poprawnie.
Pouczono pacjenta o zaleceniach pozabiegowych.
podpis
B. Leczenie kanałowe (endodontyczne)
b) na dwóch wizytach
c) na kilku wizytach
Wszystkie w/w etapy są takie same (do punktu 12), ale nie wypełniamy na stałe kanału, a wypełniamy go czasowo stosując tzw. wkładki czasowe dokanałowe lub dokomorowe np.:
- wodorotlenek wapnia (Biopulp) + igła Lentulo (leki wprowadzone za pomocą igły lentulo),
- wodorotlenek wapnia (Biopulp) + Pulpomixine+ Jodoform + igła Lentulo,
- watka sterylna + Cresophen + Jodoform (wkładka dokomorowa).
Wkładkę czasową zabezpieczamy wypełnieniem czasowym np. glassjonomer (Fuji Triage), Fleczer itp.
Następnie pacjent jest umawiany na kolejną wizytę w celu ukończenia leczenia endodontycznego i zachowawczego. Kanał można wypełnić ostatecznie jeśli:
- nie występują objawy bólowe
- brak wysięku z kanału
- badanie opukowe (-)
Nowoczesna stomatologia bazuje na jak najskuteczniejszym opracowaniu, dezynfekcji, szczelnym wypełnieniu kanału korzeniowego i jak najszybszym ukończeniu leczenia endodontycznego i zachowawczego (odbudowa korony zęba), aby zminimalizować ryzyko złamania korony zęba oraz zminimalizować możliwość infekcji. Jednak w przypadku utrzymania się w/w objawów leczenie należy wydłużyć do kilku wizyt.
Zalecenia pozabiegowe:
- nie jeść przez ok. 30-40 min po zabiegu
- nie pić i nie płukać przez ok. 30-40 min po zabiegu (w zależności od typu opatrunku tymczasowego)
- nie nagryzać na leczonego zęba do następnej wizyty (aż do chwili odbudowy na stałe korony zęba)
Informacje zapisywane w karcie pacjenta:
Data wykonania zabiegu
Rozpoznanie: np. Zapalenie miazgi 3stopnia (Pulpitis) lub Zgorzel miazgi zęba 22 (Gangraena pulpae dens 22)
Rozpoczęto leczenie kanałowe w zębie 22. Ekstyrpacja miazgi zęba 22 w znieczuleniu ….np. Ubistesin 4%. Wskazanie endometru – długość (dł.) kanału 19 mm do brzegu siecznego zeba 22. Kanał wstępnie opracowano ręcznie i maszynowo (system Flex Master, Reciprok, SAF) do rozmiaru 60 ISO i przepłukano, osuszono i wypełniono czasowo ….np. - watka sterylna +Cresophen + Jodoform + wypełnienie czasowe ……np. Fuji Triage. Pacjent zgłosi się do dalszego leczenia za 7 dni.
Pouczono pacjenta o zaleceniach pozabiegowych.
Podpis i pieczątka lekarza
W przypadku przepisania pacjentowi antybiotyku, zapisujemy w karcie pacjenta nazwę preparatu, sposób dawkowania i dawkę:
Przepisano antybiotyk …..np. Dalacin C 0,300g co 12 godzin.
Rys. Zestaw narzędzi i materiałów potrzebnych przy leczeniu kanałowym.