- Badanie podmiotowe
- Kliniczne badanie przedmiotowe
- Badania dodatkowe
- Wilhelm Konrad Roentgen 1895 – odkrycie promieniowania X
Promieniowanie rentgenowskie (X)
- to prom. elektromagnetyczne o dużej przenikalności
- powstaje w lampie rentgenowskiej w wyniku gwałtownego hamowania na anodzie lampy szybkich elektronów emitowanych z katody
Obraz rentgenowski
- efekt cieni , tworzących się na filmie w wyniku przejścia promieni rtg. przez badany obiekt
Zdjęcie rentgenowskie
- obraz negatywowy
- tkanki zbite - np. tk. kostna – cienie białe
- tkanki miękkie – różne odcienie szarości
- przestrzenie wypełnione gazami – np.. zatoka szczękowa – czarne
- Właściwy kontrast
- Dobra ostrość
- Wysoka rozdzielczość
Rentgeny wewnątrzustne
- Rentgeny z klasyczną głowicą (zmiennonapięciowe)
- Rentgeny z generatorem wysokiej częstotliwości HF (stałonapięciowe)
Rodzaje filmów
- wewnątrzustne
- projekcje zębowe
- proj. skrzydłowo-zgryzowe
- projekcje zgryzowe
- zewnątrzustne
- boczne skośne
- czaszkowe
- pantomograficzne
- kefalometryczne
W rentgenodiagnostyce stomatologicznej korzysta się z dwóch technik pozycjonowania receptora obrazu (błony rentgenowskiej lub czujnika cyfrowego)
- techniki kąta prostego
- techniki dwusiecznej kąta.
Projekcje wewnątrzustne
- Technika izometrii cieszyńskiego
- Technika kąta prostego
- projekcje skrzydłowo-zgryzowe
- projekcje zgryzowe
Technika izometrii Cieszyńskiego (przylegająca)
- Promień centralny (wiązka) jest prostopadła do płaszczyzny dwusiecznej połowiącej kąt zawarty między osią filmu a osia długą zęba
- Film przylega do wyrostka zębodołowego
- Zalety
- Technika możliwa do zastosowania zawsze, niezależnie od anatomii.
- Nie wymaga dodatkowych urządzeń
- Mniej bolesna dla pacjenta.
- Wady
- Technika bardzo podatna na błędy człowieka,
- Stosunkowo trudna do nauczenia - wymaga wyobraźni przestrzennej.
- Brak możliwości wykonania powtarzalnego zdjęcia.
Technika kąta prostego (technika Updegrave)
- Równoległość osi zęba i filmu
- Długi tubus
- Wiązka prom. pada prostopadle do powierzchni błony, która jest ustawiona w pozycjonerze
- Zalety
- Powtarzalne wyniki
- Zdjęcia w skali jeden do jednego.
- Łatwość wykonywania zdjęć
- Wady
- Pozycjoner stanowi duży obiekt w jamie ustnej pacjenta - w specyficznych przypadkach anatomicznych
- Umieszczanie pozycjonera może być bolesne i może prowadzić do podrażnienia śluzówki jamy ustnej lub odruchu wymiotnego (głównie w zakresie zębów 6-8, w szczególności szczęki)
Wskazania do wykonywania zdjęć wewnątrzustnych
- Diagnostyka chorób twardych tkanek zęba
- Urazy narządu zębowego
- Diagnostyka chorób okw
- Diagnostyka ortodontyczna
- wsk. endodontyczne
- wsk. protetyczne, chirurgiczne, implant.
Projekcje zewnątrzustne
Film poza jamą ustną
- boczne skośne
- czaszkowe
- pantomograficzne
- cefalometryczne
- TK, RM, USG
Wskazania do wykonywania zdjęć zewnątrzustnych
- Wsk. Ortodontyczne
- Stany pourazowe narządu żucia i czaszki
- Choroby i diagnostyka stawów skroniowo-żuchowych
- Choroby przyzębia
- Ocena podloża kostnego narządu żucia
Ochrona radiologiczna
- Zdolność jonizacji materii żywej i w konsekwencji jej uszkodzenie
- Świadomość personelu
- Dozymetry
- Przestrzeganie najnowszych wytycznych
Ochrona pacjenta
Ochrona personelu
- Kobiety w ciąży nie mogą pracować w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące.
- W Polsce kobietom w ciąży wykonywanie zdjęć rentgenowskich jest przeciwwskazane, wyjątek- szczególne sytuacje np. narażenie życia