Próchnica jest najczęstszą chorobą która atakuje nasze zęby. Często jednak zdarza sie utrata twardych tkanek zęba w wyniku czynników fizycznych, chemicznych i mechanicznych.
Ubytki niepróchnicowego pochodzenia są procesem przewlekłym, często łatwym do przeoczenia przez pacjentów, dlatego też tak ważne są systematyczne wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym aby uniknąć późniejszych powikłań jakie mogą one powodować. Pacjenci niestety często zgłaszają się do gabinetu dopiero gdy w zaawansowanym stadium ubytki te powodują dolegliwości bólowe, bądź też z uwagi na pogarszającą się estetykę.
Do ubytków niepróchnicowego pochodzenia zaliczamy:
- atrycje
- erozje
- abrazje
- abfrakcje.
Atrycja.
To powolna utrata twardych tkanek zęba, do której dochodzi w wyniku żucia, rozdzierania i miażdżenia pokarmów. Ścieranie zębów to naturalny proces występujący u każdego człowieka w mniejszym lub większym stopniu. Czasami występuję jednak patologiczna atrycja spowodowana najczęściej wadami zgryzu, nieprawidłową budową zębów jak również bruksizmem. Wówczas powierzchnie żujące lub brzegi sieczne tych zębów stają się starte niewspółmiernie do wieku pacjenta. Utrata twardych tkanek zęba może prowadzić do wielu powikłań m.in. nadwrażliwości zębiny czy zapalenia miazgi.
Erozja.
To przewlekła i powolna utrata twardych tkanek zęba w wyniku działania czynników chemicznych. Do czynników wywołujących erozję zaliczamy niektóre choroby m.in. anoreksja, bulimia, refluks żołądkowo-przełykowy oraz zaburzenia pH śliny. Najczęściej jednak do erozji zębów dochodzi w wyniku czynników dietetycznych: kwaśne napoje, soki, owoce cytrusowe, herbaty owocowe i inne. Ubytki erozyjne pogarszają estetykę a w zaawansowanej postaci powodują że zęby stają się cieńsze imniej odporne.
Abrazja.
To utrata twardych tkanek zęba spowodowana czynnikami fizycznymi. Najczęstszą przyczyną abrazji jest niewłaściwe szczotkowanie zębów (tzw. poziome szorowanie) ale również długotrwałe stosowanie past o wysokiej ścieralności i szczoteczek o bardzo twardym włosiu. Abrazję mogą również wywołać zaburzenia zwarcia oraz czynniki chemiczne i kulturowe (abrazja często występujeu krawców, szewców, fryzjerek, palaczy fajek lub muzyków grających na instrumentach dętych).
Abfrakcja.
To ubytki powstające na skutek długotrwałego zginania korony zęba pod wpływem nieprawidłowych obciążeń zgryzowych. Powstają w okolicy połączenia szkliwa i cementu zęba (na granicy korony z korzeniem zęba). Ryzyko ich wystąpienia zwiększają m.in. braki w naturalnym uzębieniu oraz wady zgryzu, mogą być także spowodowane parafunkcjami (np. nagryzaniem różnych przedmiotów czy zaciskaniem zębów). Abfrakcje skutkują m.in. nadwrażliwością zębów oraz zapaleniami miazgi.
Leczenie ubytków pochodzenia niepróchnicowego jest uzależnione od ich rodzaju oraz stopnia ich zaawansowania. Pacjentom zaleca się m.in. prawidłową higienę jamy ustnej z wykorzystaniem delikatnych past do zębów i szczoteczek o miękkim włosiu, leczenie bruksizmu (szyny relaksacyjne) uzupełnienie braków w naturalnym uzębieniu, leczenie ortodontyczne oraz wprowadzenie zmian w codziennej diecie.